Volgens de Zelfdeterminatietheorie worden leerlingen gemotiveerd wanneer ze medezeggenschap krijgen over hun leerproces (autonomie-ondersteuning), een goede band hebben met de leerkracht (verbondenheid), en voldoende begeleiding krijgen bij het leren van nieuwe dingen (competentie-ondersteuning, structuur). Over deze drie “basisbehoeftes” schreven we eerder al een uitgebreid stuk op het Talent-platform.

In welke mate is dit nu ook voor CSF leerlingen belangrijk? Eerder onderzoek suggereert dat leerkrachten er soms vanuit gaan dat voor CSF leerlingen vooral voldoende autonomie belangrijk zou zijn. Competentie-ondersteuning wordt dan weer als minder belangrijk gezien voor deze groep, vanuit het idee dat wie cognitief sterk is, er ook zonder veel hulp wel komt.

In de Talent-studie, waarvoor 3.409 leerlingen uit 27 Vlaamse scholen werden gevolgd, gingen we daarom empirisch na in welke mate autonomie-ondersteuning, verbondenheid en competentie-ondersteuning de motivatie en prestaties van CSF leerlingen voor het vak wiskunde beïnvloedden. Uit onze analyses bleek dat alle drie vormen van ondersteuning positief samenhingen met de motivatie en (in mindere mate) de wiskundeprestaties van CSF leerlingen. Deze verbanden waren bovendien ongeveer even sterk bij CSF leerlingen als bij hun gemiddeld begaafde klasgenoten.

Deze resultaten leren dus dat CSF leerlingen naast autonomie en verbondenheid, ook zeker baat hebben bij voldoende ondersteuning in hun leerproces (competentie-ondersteuning). CSF leerlingen worden vaak zelfstandig aan het werk gezet – wat positief kan zijn voor hun autonomie, maar ook dan kunnen leerkrachten voldoende competentie-ondersteuning voorzien, bijvoorbeeld door duidelijk te zijn over de  verwachtingen, feedback te geven op de vorderingen van de leerling, en beschikbaar te zijn voor hulp wanneer leerlingen daar nood aan hebben.

Meer weten? Lavrijsen, J., Sypré, S., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Camerman, E., Ramos, A. & Verschueren, K., (2024). Fostering excellence: nurturing motivation and performance among high and average ability students through need-supportive teaching. Journal of School Psychology, 105, 101322. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2024.101322 

https://www.researchgate.net/publication/381455406_Fostering_excellence_Nurturing_motivation_and_performance_among_high-_and_average-ability_students_through_need-supportive_teaching

Deze bijdrage werd geschreven door dr. Jeroen Lavrijsen (Expertisecentrum Talent, KU Leuven)